Na początek napisze o podejściu do którego często się odwołuję w pracy psychologa, terapeuty. Mówiąc o terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach od razu pojawiają się takie skojarzenia jak: praca na zasobach, klient ekspertem, poszukiwanie rozwiązań, budowanie wizji preferowanej przyszłości itp.
Po pierwsze szukamy zasobów
Jednym z ważniejszych elementów tego podejścia z mojej perspektywy jako psychologa, terapeuty uzależnień, psychodietetyka jest poszukiwanie zasobów, a raczej zjawisk, które mogą być w taki sposób określone. W procesie wprowadzania jakiejkolwiek zmiany wydaje mi się istotne odkrycie tych elementów rzeczywistości, które pozwalają osobie odnaleźć motywację do działania. Świadomość własnych zasobów pozwala także odnaleźć lub odzyskać wiarę, że ta pożądana zmiana jest możliwa.
Jak wygląda podział ról?
W terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach klient jest ekspertem od swojego życia, terapeuta od prowadzenia sesji. W tym podejściu uwaga skupiona jest na osobie nie na zaburzeniu i objawach. Uważam, że ważnym zadaniem terapeuty jest nie tylko zadbanie o strukturę sesji. A co się z tym wiąże zadawanie pytań, parafrazowanie wypowiedzi klienta, poszukiwanie zasobów, określenie celów terapii. Ważne jest także dostarczenie informacji, pokazanie możliwości, czasem przyjrzenie się ograniczeniom.
Co z tymi rozwiązaniami?
Wszystko zależy od tego jaki jest cel klienta. Czasami celem jest znalezienie rozwiązań, wyjścia z trudnej sytuacji. Czasem ważniejsze jest uzyskanie wsparcia psychicznego lub przyjrzenie się danej sytuacji i uzyskanie większego zrozumienia swoich potrzeb. Z mojej perspektywy pomoc psychologiczna, sesja terapeutyczna jest przede wszystkim spotkaniem, w czasie którego zajmujemy się tym, co jest w danym momencie użyteczne dla klienta terapii.
Przeszłość, przyszłość, teraźniejszość
Terapeuta prowadzący sesję terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach skupia się na rzeczywistości jako zjawisku postrzeganym subiektywnie, koncentruje się na rzeczywistości widzianej z perspektywy klienta terapii, w momencie i sytuacji, w której klient się znajduje. Poznanie rzeczywistość klienta i jego interpretacji rzeczywistości oraz potrzeb jest punktem wyjścia do dalszej pracy.
W terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach większy nacisk położony jest na przyszłość i teraźniejszość, co nie oznacza, że odcinamy się od przeszłości. W przeszłości odnajdujemy nie tylko doświadczenia porażek, ale też sukcesów. Osobiście w pracy terapeutycznej pytam o różne także przeszłe doświadczenia, aby zrozumieć osobę, z którą pracuję i pomóc klientowi w lepszym rozumieniu siebie: sytuacji, potrzeb, wartości, emocji. Perspektywa czasowa jest zależna od tego z czym przychodzi i czego potrzebuje klient. Bywa też tak, że niektóre osoby skupiają się na przeszłości w kontekście problemów i deficytów. Inna grupa osób przychodzi z nastawieniem na zajmowanie się przyszłością i rozwiązaniami. W czasie sesji terapeutycznej może okazać się, że takie nastawienia pełnią różne ważne funkcje.
Filozofia centralna TSR
A teraz przejdźmy do trzech zasad stanowiących filozofię centralną TSR-u. Szczególnie przydatne podejście w pracy z osobami uzależnionymi, osobami znajdującymi się w sytuacji kryzysowej.
Jeśli coś działa, rób tego więcej
W terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach szukamy tego, co wpływa pozytywnie na samopoczucie, poprawia sytuację klienta. Poszukujemy czynników, które są pomocne w likwidowaniu problemów, zmniejszaniu cierpienia.
Jeśli coś nie działa, rób coś innego
TSR zakłada testowanie wybranych rozwiązań i obserwowania ich skutków. Jeśli dane rozwiązanie nie przynosi oczekiwanych efektów ważne jest uwzględnienie tego faktu i szukanie innego sposobu na rozwiązanie problemu.
Jeśli coś się nie zepsuło, nie naprawiaj
W skrócie zalecenie szukania prostych rozwiązań w odniesieniu do rzeczywistości, bez dodatkowego komplikowania. Zalecenie zajmowania się w terapii głównie tym, z czym przychodzi osoba, tym, co wymaga zmiany. Według mnie ta zasada wiąże się z uwzględnianiem w czasie procesu terapii potrzeb klienta, odwoływaniem się do ustalonych celów.
