Wiele osób po różnych szkoleniach zajmuje się pomocą innym ludziom. Osoby te mogą różnić się motywacją oraz kompetencjami. Psycholog, psychiatra, psychoterapeuta, coach pomagają uzyskać lepsze samopoczucie w nieco odmienny sposób.
W przypadku pomocy medycznej sytuacja wydaje się prostsza. Zazwyczaj wiadomo do jakiego specjalisty zapisać się w zależności od problemu. Zazwyczaj też wiadomo czy idziemy do lekarza czy innej osoby, która zajmuje się np. medycyną alternatywną. Mam wrażenie, że w przypadku zdrowia psychicznego, pomocy psychologicznej i rozwoju osobistego takie nieporozumienia zdarzają się jakoś częściej. Bywa, że nie jest do końca oczywiste jak wygląda spotkanie oraz jakie uprawnienia ma dany specjalista: kto może wystawić receptę, zaproponować leki, zlecić badania lub wystawić zwolnienie.
Kiedy do psychiatry, a kiedy do psychologa
Psychiatra – jest lekarzem, ma ukończone studia medyczne i specjalizację. Tylko lekarz może zdecydować o farmakoterapii, wystawiać recepty i zwolnienia. Wizyta polega na zebraniu wywiadu, postawieniu diagnozy, zaproponowaniu leczenia. Część pacjentów unika kontaktu z psychiatrą, powodem są np. obawy przed stosowaniem farmakoterapii. Jeśli masz wątpliwości, możesz umówić się na konsultację. Taka wizyta będzie okazją do skonfrontowania swoich przekonań i ostatecznie podjęcia bardziej świadomej decyzji.
Psycholog nie ma uprawnień do decydowaniu o leczeniu farmakologicznym. Natomiast w gabinecie psychologa możesz zająć się motywacją do leczenia, lepszym zrozumieniem siebie, przyjrzeniem się swoim obawom, lękom (także tym związanym z leczeniem).
Od strony formalnej psycholog jest osobą po pięcioletnich studiach magisterskich. Część prywatnych uczelni proponuje także 3 letnie studia psychologiczne dla osób, które mają już tytuł magistra na innym kierunku (uzupełniane są przedmioty kierunkowe).
Jakie umiejętności ma psycholog i jaką wiedzą dysponuje?
W zależności od wybranego kierunku – specjalności, realizowanych przedmiotów, praktyk i staży. Absolwent psychologii może posiadać kompetencje prowadzenia diagnozy psychologicznej oraz kompetencje do pracy z ludźmi w zakresie rozmowy, poradnictwa psychologicznego, motywowania, prowadzenia warsztatów umiejętności miękkich itp. Psycholog ma także uprawnienia do posługiwania się testami psychologicznymi.
Psychoterapeuta a psycholog
Nie każdy psycholog jest psychoterapeutą i odwrotnie nie każdy psychoterapeuta jest psychologiem. Psychoterapeuta to osoba po studiach podyplomowych z psychoterapii. Funkcjonuje wiele szkół psychoterapii. W zależności od modalności, ale też osobistych cech terapeuty, relacji z terapeutą sesje terapeutyczne będą się różnić.
Terapia może być krótko lub długoterminowa. Terapeuta może bardziej koncentrować się na teraźniejszości i przyszłości lub odwrotnie zachęcać do eksplorowania przeszłości. Terapia może być prowadzona bardziej dyrektywnie lub terapeuta może podążać za pacjentem. Terapeuta może być bardziej autentyczny, ujawniać w jakiś sposób siebie lub odwrotnie może starać się zachować jak największą neutralność. Często bywa też tak, że terapeuci czerpią z różnych modalności, aby pomóc klientowi/ pacjentowi zrozumieć jego rzeczywistość i wprowadzić porządane zmiany w życiu.
Coach a psychoterapeuta
I w tym przypadku kontrowersji bywa sporo. Wydaje się, że obecnie coaching i rozwój osobisty budzi niezbyt dobre skojarzenia (przynajmniej w niektórych kręgach). Na rynku jest wiele szkoleń różnej jakości, ale też samo hasło coaching jest nadużywane. Można spotkać nazwy typu: coaching zawodowy, coaching kariery, life coaching, coaching twórczości, coaching seksualności, a nawet tak dziwne twory jak: coaching sprzątania. Zdarza się, że ktoś nazywa swoje usługi coachingiem, a tak naprawdę w najlepszym razie prowadzi coś w rodzaju poradnictwa czy motywowania. Coaching spotykany jest najczęściej w organizacjach, ale zdarza się także, że klientem jest osoba indywidualna. Coach wspiera klienta w osiąganiu celów osobistych lub zawodowych, plan ustala indywidualnie z klientem. Praca w coachingu zaczyna się od określenia bardzo konkretnego celu za pomocą mierzalnych wskaźników.
Proces coachingowy może poruszać ważne emocjonalnie tematy, mogą pojawiać się nawiązania do przeszłości, ale osoba prowadząca proces będzie raczej dążyć skoncentrowania uwagi klienta na celu, przyszłości i teraźniejszości. Coach może korzystać z podobnych metod, jak te stosowane w psychoterapii, ale cel i głębokość pracy są odmienne.
