Zaburzenia lękowe mogą objawiać się w różny sposób. Tym, co łączy wszystkie zaburzenia lękowe jest doświadczenie nadmiernego lęku, nieadekwatnego w stosunku do danej sytuacji. Doświadczanie silnego lęku powoduje obniżenie jakości życia.
Zespół lęku uogólnionego (GAD)
Zespół lęku uogólnionego jest jednym z najczęściej występujących zaburzeń lękowych. Zaburzenie to charakteryzuje się występowaniem ciągłego niepokoju, który nie ma konkretnej przyczyny. Często osoba doświadcza także napięcia mięśni, odczuwa drażliwość, doświadcza zaburzeń snu, większej męczliwości, a także może wystąpić trudność ze skupieniem uwagi. Zaburzenie lęku uogólnionego związane jest z martwieniem się o różne sprawy takie jak: problemy finansowe, lęk o zdrowie członków rodziny lub własne. Przy czym zajęcie się jednym problemem nie powoduje obniżenia lęku – pojawia się kolejny temat martwienia się. GAD diagnozuje się gdy objawy utrzymują się przez minimum 6 miesięcy. Ważne. W praktyce podobne objawy mogą występować w przypadku chorób układu krążenia, zaburzeń hormonalnych, menopauzy.
Fobia społeczna
Fobia społeczna związana jest z kontaktami z otoczeniem, byciem w sytuacjach społecznych, środowisku zawodowym, szkole i znacząco utrudnia funkcjonowanie w tych obszarach. Osoby z fobią społeczną doświadczają silnego lęku przed krytyką, byciem ocenianym przez innych, zawstydzenia czy upokorzenia. Objawom tym towarzyszą reakcje somatyczne takie jak: uczucie czerwienienia się, nadmierna potliwość, przyspieszony oddech czy dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Uczucie paraliżującego lęku i towarzyszące temu uczuciu objawy mogą pojawiać się na samą myśl o znalezieniu się w sytuacji społecznej. Silny dyskomfort jest przyczyną unikania sytuacji społecznych, przyczynia się do wycofywania z relacji z ludźmi i izolacji społecznej.
Fobie specyficzne
Fobie specyficzne wiążą się z odczuwaniem silnego lęku w kontakcie z obiektem lub sytuacją, która taki lęk powoduje. Do tego rodzaju lęków możemy zaliczyć np. lęki przed zwierzętami, zjawiskami naturalnymi, zarazkami, brudem, krwią, wysokością, kradzieżą, tłokiem. W ocenie otoczenia lęk może być irracjonalny. Osoby doświadczające tego lęku mają świadomość irracjonalności, nadmiarowości swojego lęku. Kontaktowi z przedmiotem fobii towarzyszą różne objawy fizjologiczne takie jak: pocenie się, przyspieszony oddech, kołatanie serca. Osoby doświadczające fobii starają się unikać kontaktu z sytuacjami i przedmiotami powodującymi lęk. Unikanie może utrudniać codzienne funkcjonowanie, wypełnianie ról społecznych i zawodowych.
Paniczny lęk
Zaburzenia lękowe związane z napadami paniki wiążą się z odczuciem nieoczekiwanego, nieadekwatnego, nagłego lęku bez wystąpienia konkretnej przyczyny. Nagłe ataki silnego lęku trwają od kilku do kilkudziesięciu minut i są przeżywane jako sytuacje niemożliwe do opanowania, kontroli. Bywa, że towarzyszą inne objawy, takie jak: przyspieszony, płytki oddech, drżenie ciała, pocenie się, zawroty głowy, mdłości, ból brzucha. W tym przypadku często pojawia się dodatkowo lęk przed wystąpieniem kolejnych napadów paniki.
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne (OCD)
Zaburzenia obsesyjno-kompulsywne to zaburzenie związane z występowaniem obsesji i kompulsji. Obsesje to nawracające, niechciane myśli, wyobrażenia lub impulsy, które są trudne do opanowania i stresogenne, niezależnie od tego czy osoba ich doświadczająca ma świadomość ich irracjonalności. Wyobrażenia te mogą być związane z lękiem przed brudem, zarazkami itp.
Kompulsje natomiast są zachowaniami, które służą zmniejszeniu odczuwanego lęku. Są to powtarzane zachowania, rytuały, które dana osoba czuje, że musi wykonywać z dużą starannością, aby zapobiec zrealizowaniu się sytuacji, które sobie wyobraża. Do najczęstszych czynności należą: mycie, sprawdzanie czy np. drzwi zostały zamknięte, gaz zakręcony itp., powtarzanie modlitwy lub jakichś zdań.
Zespół stresu pourazowego (PTSD) oraz zespół ostrego stresu (ASD)
Zespół ostrego stresu i zespół stresu pourazowego wiąże się z doświadczeniem traumatycznej sytuacji takiej jak wypadek komunikacyjny, katastrofa, wojna, doświadczenie przemocy itp.).
Przeżycie trudnego, zagrażającego życiu doświadczenia może wywołać stan oszołomienia, odrętwienia. Mogą występować objawy dysocjacyjne tzn. wycofanie się z przeżywania, oddzielenie od emocji. Kolejnym trudnym objawem mogą być powracające wspomnienia traumatycznego wydarzenia, ponowne nieintencjonalne przeżywanie emocji związanych z wydarzeniem. Osoba może mieć problemy z odtworzeniem przebiegu traumatycznego wydarzenia. Mogą występować problemy z koncentracją, pamięcią, bezsenność, koszmary senne. Osoba cierpiąca na ten rodzaj zaburzenia może doświadczać trudności w codziennym funkcjonowaniu przystosowaniem się do codziennego życia i radzeniem sobie z napięciem, doświdczaniem zmiennych emocji, wybuchów złości. Objawy te mogą występować w zróżnicowanym stopniu. Jest to zależne od charakteru zdarzenia, zasobów danej osoby, wcześniejszych doświadczeń.
